ငွက္ဖ်ားေရာဂါသည္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး (Malaria Parasite)) ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားၿပီး ငွက္ဖ်ား ေရာဂါပုိးကုိ သယ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာျခင္ အကုိက္ခံရျခင္းမွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ႏွစ္စဥ္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူဦးေရ သန္းႏွစ္ရာခန္႔ ရွိၿပီး လူဦးေရ ေျခာက္သိန္း ေျခာက္ေသာင္းခန္႔မွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးလ်က္ ရွိေၾကာင္း ကမၻာ့ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ား အရ သိရွိရပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားပါက ဖ်ားျခင္း၊ ခ်မ္းတုန္ျခင္း၊ ေခြၽးအလြန္ထြက္ျခင္း၊ ကုိယ္၊ လက္၊ ေျခ နာက်င္ ကုိက္ခဲျခင္း၊ မူးေဝျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ေရာဂါ ျပင္းထန္လွ်င္ အဖ်ားႀကီးျခင္း၊ အားအင္ ခ်ည့္နဲ႔ျခင္း၊ အသားဝါျခင္း၊ ဆီးအေရာင္ မည္းမည္းသြားျခင္း၊ အသားအေရာင္ ျဖဴဖပ္ျဖဴေရာ္ ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါသည္။ ဦးေႏွာက္ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ အသြင္ ျဖစ္ပြားပါက ဖ်ားျခင္း၊ ေခါင္းကုိက္ျခင္း၊ မွိန္းျခင္း၊ ဂနာမၿငိမ္ ျဖစ္ျခင္း၊တက္ျခင္းႏွင့္ သတိလစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားပါက အခ်ိန္မီ ေဆးကုသမႈ မခံယူလွ်င္ ေရာဂါျပင္းထန္ၿပီး အသက္ဆံုး႐ံႈး ႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါသည္ ေတာထဲ၊ ေတာင္ထဲတြင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား၊ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား၊ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးငယ္ မ်ားႏွင့္ ငွက္ဖ်ားျခင္ရွိေသာ ေဒသတြင္ ညဘက္ ျခင္ေထာင္ႏွင့္ မအိပ္သူမ်ားတြင္ ေရာဂါပုိမုိ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားျခင္သည္ ညအခ်ိန္တြင္ ပုိမုိ ကုိက္ေလ့ရွိၿပီး ေတာ၊ ေတာင္ထဲတြင္ အလုပ္ လုပ္သူမ်ားတြင္ ေန႔လယ္ ေန႔ခင္း ဘက္လည္း အကုိက္ခံရ ႏိုင္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ငွက္ဖ်ား အႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သည့္ ေနရာမဆုိ ျခင္ေထာင္ေထာင္၍ အိပ္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ေဆးစိမ္ ျခင္ေထာင္ျဖင့္ အိပ္ျခင္း၊ အဝတ္အစား ထူထူရွည္ရွည္ ဝတ္ျခင္း၊ ျခင္ကုိက္ မခံရေစရန္ သတိျပဳျခင္း၊ ျခင္မကုိက္ေစသည့္ ေဆးလိမ္းျခင္း စသည္တုိ႔ျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္ၿပီး ငွက္ဖ်ားျခင္ မေပါက္ပြားေစရန္ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအနီးရွိ စိမ့္စမ္းေခ်ာင္း မ်ားကုိ ေရစီးေရလာ ေကာင္းမြန္ေအာင္ လူထုအားျဖင့္ စုေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေရတြင္း၊ ေရကန္မ်ားတြင္ ပုိးေလာက္လမ္းစား ငါးမ်ား ထည့္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကူးစက္မႈမွ ကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားသည္ဟု သံသယရွိပါက နီးစပ္ရာ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း၊ က်န္းမာေရး ဌာနသုိ႔ အျမန္ဆံုး (ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ၂၄ နာရီအတြင္း) သြားေရာက္ ေဆးကုသမႈ ခံယူၾကပါရန္ႏွင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီး ဌာနမွ သတ္မွတ္ထားသည့္ ကုထံုး အတုိင္း ေဆးပတ္လည္ေအာင္ ေသာက္ၾကပါရန္ တုိက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ အပ္ပါသည္။
Written by ေကတု
**Public Health**
ငွက္ဖ်ားေရာဂါသည္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုး (Malaria Parasite)) ေၾကာင့္ျဖစ္ပြားၿပီး ငွက္ဖ်ား ေရာဂါပုိးကုိ သယ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာျခင္ အကုိက္ခံရျခင္းမွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏုိင္ပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ ႏွစ္စဥ္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူဦးေရ သန္းႏွစ္ရာခန္႔ ရွိၿပီး လူဦးေရ ေျခာက္သိန္း ေျခာက္ေသာင္းခန္႔မွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးလ်က္ ရွိေၾကာင္း ကမၻာ့ က်န္းမာေရး အဖြဲ႕၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ား အရ သိရွိရပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားပါက ဖ်ားျခင္း၊ ခ်မ္းတုန္ျခင္း၊ ေခြၽးအလြန္ထြက္ျခင္း၊ ကုိယ္၊ လက္၊ ေျခ နာက်င္ ကုိက္ခဲျခင္း၊ မူးေဝျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ေရာဂါ ျပင္းထန္လွ်င္ အဖ်ားႀကီးျခင္း၊ အားအင္ ခ်ည့္နဲ႔ျခင္း၊ အသားဝါျခင္း၊ ဆီးအေရာင္ မည္းမည္းသြားျခင္း၊ အသားအေရာင္ ျဖဴဖပ္ျဖဴေရာ္ ျဖစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါသည္။ ဦးေႏွာက္ငွက္ဖ်ား ေရာဂါ အသြင္ ျဖစ္ပြားပါက ဖ်ားျခင္း၊ ေခါင္းကုိက္ျခင္း၊ မွိန္းျခင္း၊ ဂနာမၿငိမ္ ျဖစ္ျခင္း၊တက္ျခင္းႏွင့္ သတိလစ္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားပါက အခ်ိန္မီ ေဆးကုသမႈ မခံယူလွ်င္ ေရာဂါျပင္းထန္ၿပီး အသက္ဆံုး႐ံႈး ႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ား ေရာဂါသည္ ေတာထဲ၊ ေတာင္ထဲတြင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား၊ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အလုပ္လုပ္သူမ်ား၊ ငွက္ဖ်ား ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေဒသရွိ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မိခင္ႏွင့္ ကေလးငယ္ မ်ားႏွင့္ ငွက္ဖ်ားျခင္ရွိေသာ ေဒသတြင္ ညဘက္ ျခင္ေထာင္ႏွင့္ မအိပ္သူမ်ားတြင္ ေရာဂါပုိမုိ ျဖစ္ပြားႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားျခင္သည္ ညအခ်ိန္တြင္ ပုိမုိ ကုိက္ေလ့ရွိၿပီး ေတာ၊ ေတာင္ထဲတြင္ အလုပ္ လုပ္သူမ်ားတြင္ ေန႔လယ္ ေန႔ခင္း ဘက္လည္း အကုိက္ခံရ ႏိုင္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ငွက္ဖ်ား အႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ရန္ အတြက္ မည္သည့္အခ်ိန္၊ မည္သည့္ ေနရာမဆုိ ျခင္ေထာင္ေထာင္၍ အိပ္ျခင္း၊ အထူးသျဖင့္ ေဆးစိမ္ ျခင္ေထာင္ျဖင့္ အိပ္ျခင္း၊ အဝတ္အစား ထူထူရွည္ရွည္ ဝတ္ျခင္း၊ ျခင္ကုိက္ မခံရေစရန္ သတိျပဳျခင္း၊ ျခင္မကုိက္ေစသည့္ ေဆးလိမ္းျခင္း စသည္တုိ႔ျဖင့္ ကာကြယ္ႏုိင္ၿပီး ငွက္ဖ်ားျခင္ မေပါက္ပြားေစရန္ ရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာအနီးရွိ စိမ့္စမ္းေခ်ာင္း မ်ားကုိ ေရစီးေရလာ ေကာင္းမြန္ေအာင္ လူထုအားျဖင့္ စုေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ေရတြင္း၊ ေရကန္မ်ားတြင္ ပုိးေလာက္လမ္းစား ငါးမ်ား ထည့္ျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကူးစက္မႈမွ ကာကြယ္ႏုိင္ပါသည္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ျဖစ္ပြားသည္ဟု သံသယရွိပါက နီးစပ္ရာ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း၊ က်န္းမာေရး ဌာနသုိ႔ အျမန္ဆံုး (ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ၂၄ နာရီအတြင္း) သြားေရာက္ ေဆးကုသမႈ ခံယူၾကပါရန္ႏွင့္ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီး ဌာနမွ သတ္မွတ္ထားသည့္ ကုထံုး အတုိင္း ေဆးပတ္လည္ေအာင္ ေသာက္ၾကပါရန္ တုိက္တြန္းႏိႈးေဆာ္ အပ္ပါသည္။
Written by ေကတု
No comments:
Post a Comment